Ngày càng có nhiều thông tin cá nhân của người sử dụng được lưu trữ ở trên mạng. Nếu những thông tin này không được bảo vệ một cách thích hợp, kẻ xấu có thể thu thập, khai thác trái phép,có nhiều cá nhân, tổ chức giá trị tài sản trên mạng còn lớn hơn nhiều so với các tài sản hữu hình khác. Các doanh nghiệp sẽ không thể tồn tại và phát triển nếu các thông tin hoặc hệ thống thông tin bị đánh cắp hay bị phá hoại. Các cơ quan nhà nước thì không thể phục vụ người dân nhanh chóng và thuận tiện nếu các website hoạt động không bình thường. Cải cách hành chính, chính phủ điện tử, thương mại điện tử và hàng loạt chương trình lớn của quốc gia sẽ không thể thực hiện được nếu an toàn thông tin không được đảm bảo. Bên cạnh đó, hiện nay các cá nhân sử dụng mạng internet đã để lộ quá nhiều thông tin của chính bản thân mình trên mạng xã hội như: cung cấp số điện thoại, địa chỉ nhà ở, cơ quan, hình ảnh trên internet, nhất là khi mạng facebook ra đời… Điều đó dẫn đến ngày càng có nhiều thông tin cá nhân của người sử dụng được lưu trữ ở trên mạng.
Các nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng là gì?
Căn cứ Điều 16 Luật An toàn thông tin mạng 2015 quy định về các nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng.
Theo đó, có 05 nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng như sau:
- Cá nhân tự bảo vệ thông tin cá nhân của mình và tuân thủ quy định của pháp luật về cung cấp thông tin cá nhân khi sử dụng dịch vụ trên mạng.
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân có trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin mạng đối với thông tin do mình xử lý.
- Tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân phải xây dựng và công bố công khai biện pháp xử lý, bảo vệ thông tin cá nhân của tổ chức, cá nhân mình.
- Việc bảo vệ thông tin cá nhân thực hiện theo quy định của Luật An toàn thông tin mạng và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Việc xử lý thông tin cá nhân phục vụ mục đích bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc không nhằm mục đích thương mại được thực hiện theo quy định khác của pháp luật có liên quan.
MXH là một dạng xã hội ảo nhưng giống như ngoài xã hội thật,có đủ những tính năngnhư trò chuyện, gửi thư điện tử, đăng bài viết cá nhân, tham gia bình luận. MXH hoạt động trên nguyên tắc kết nối và chia sẻ thông tin, do vậy, người sử dụng bắt buộc phải cung cấp một số thông tin cá nhân nhất định (như trường học, đơn vị công tác, nơi sinh sống, sở thích, email, số điện thoại…) Càng nhiều thông tin mà người sử dụng cung cấp lên MXH, càng làm tăng nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng, làm ảnh hưởng tới hình ảnh, uy tín của bản thân. Sử dụng các thông tin đưa lên MXH như vị trí địa lý, sở thích cá nhân, danh sách bạn bè, kẻ xấu có thể khai thác thêm các thông tin cá nhân khác hoặc các dữ liệu tài chính, ngân hàng của người dùng.
Mạng xã hội được xem là phương tiện giao tiếp tốt với mọi người, nên nó cũng trở thành đích ngắm với tội phạm mạng. Các hãng bảo mật lớn đã quan sát được làn sóng đe dọa trực tuyến ngày càng tăng lợi dụng mạng xã hội để đánh cắp thông tin sử dụng cho mục đích kiếm tiền. Những đe dọa này ngày càng phức tạp, khó phát hiện hơn và thường nhằm vào lối sống “kết nối mạng trực tuyến” của mọi người.
Do đó, không một MXH trên Internet, thế giới ảo hay trò chơi trực tuyến nào đảm bảo 100% an toàn cho người sử dụng.
Làm thế nào để bảo vệ các thông tin cá nhân trên MXH?
Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có những hướng dẫn cơ bản để người dùng tự ý thức bảo vệ thông tin cá nhân khi tham gia trên môi trường mạng như sau:
Thứ nhất, hãy luôn đặt ra những câu hỏi khi tham gia MXH.Ai có thể truy cập những thông tin của mình khi mình đăng tải chúng? Ai điều khiển và sở hữu những thông tin trên MXH của mình? Những thông tin nào của mình sẽ được chuyển cho người khác, nhằm mục đích gì? Liệu bạn bè trên MXH của mình có chia sẻ thông tin của mình và của họ cho những người khác không? Liệu có thể tin tưởng những người được kết nối với mình trên MXH hay không? Hãy đọc kỹ những điều khoản về sự riêng tư cá nhân, về sự chia sẻ thông tin của các MXH trước khi quyết định tham gia các trang MXH này.
Thứ hai, bảo vệ mật khẩu của bạn, sử dụng mật khẩu khó dò đoán và luôn giữ bí mật mật khẩu, tuyệt đối không chia sẻ cho ai khác.Luôn sử dụng các mật khẩu khác nhau với các trang MXH, dịch vụ trực tuyến khác nhau. Tạo thói quen thay đổi mật khẩu thường xuyên và định kỳ, luôn sử dụng các mật khẩu mới khi thay đổi, tuyệt đối không dùng lại hoàn toàn một mật khẩu đã từng sử dụng trước đó. Ưu tiên sử dụng tính năng bảo mật đa nhân tố của các trang MXH và dịch vụ trực tuyến.
Thứ ba, cần giới hạn lượng thông tin cá nhân sẽ cung cấp trên MXH, hạn chế công khai các thông tin có tính liên kết, xâu chuỗi với nhau.Không tiết lộ số điện thoại, địa chỉ thực tế, lịch công tác, thông tin liên quan tới công việc của mình tại cơ quan... Đặt chế độ cá nhân hoặc chỉ bạn bè thân thiết và tin cậy mới có thể xem, để tránh trường hợp kẻ xấu có thể lợi dụng khai thác thông tin của mình vào mục đích xấu hoặc sử dụng những thông tin đó để uy hiếp, đe dọa.
Thứ tư, nênsử dụng các trình duyệt phổ biến đã được cập nhật để truy cập MXH và Internet, thường xuyên theo dõi lịch sử truy cập để phát hiện các truy cập bất thường; chỉ kết bạn với những người thân, quen biết ở ngoài đời, xác minh với bạn bè, người thân qua điện thoại hoặc gặp mặt trước khi kết bạn trên MXH; thường xuyên kiểm tra cơ chế bảo vệ thông tin cá nhân của MXH đối với tài khoản của mình; kiểm tra các thông tin của tài khoản mà bạn bè, người lạ có thể thấy khi truy cập vào tài khoản của mình.KHÔNG NÊNđăng tải hoặc tag ảnh cá nhân hoặc người thân trong gia đình ở góc gần, chính diện; sử dụng cơ chế tự động đăng tải ảnh trên máy điện thoại di động, cho phép gắn vị trí địa lý vào các ảnh đã chụp. Sử dụng ảnh chân dung, ảnh cá nhân làm hình đại diện trên MXH. Thay vào đó, nên sử dụng ảnh hoạt hình hoặc các biểu tượng, ảnh minh hoạ khác.
Thứ 5, hãy là người sử dụng MXH văn minh: Thể hiện sự tôn trọng người khác trong giao tiếp, ứng xử trên mạng. Trao đổi với bạn bè mình trước khi đăng tải những bức ảnh, các câu chuyện của họ. Suy nghĩ và cân nhắc kỹ về những gì mình sẽ viết và đăng trên mạng. Đăng hình ảnh phù hợp lên mạng, không đăng những hình ảnh hở hang hoặc mang tính chất bạo lực vì kẻ xấu có thể sử dụng những bức hình đó cho những mục đích xấu.
Làm thế nào để bảo mật thông tin cá nhân trên mạng?
Theo thống kê của Cục An toàn thông tin, chỉ trong 03 tháng đầu năm 2024 đã có hơn 300.000 nguy cơ tấn công mạng nhằm vào các hệ thống thông tin trên toàn quốc. Hệ thống của Trung tâm Giám sát không gian mạng quốc gia cũng đã ghi nhận hơn 13.000 sự kiện an toàn thông tin liên quan đến tấn công mã hóa tống tiền trên các hệ thống thông tin.
Do đó, việc áp dụng các biện pháp nhằm bảo mật thông tin cá nhân trên mạng hiện nay là vô cùng cần thiết. Dưới đây là 07 cách bảo mật thông tin cá nhân mà người sử dụng mạng Internet có thể tham khảo:
[1] Hạn chế việc chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng: Hạn chế chia sẻ các thông tin liên quan tới tài khoản ngân hàng, thông tin về căn cước, số điện thoại, địa chỉ cư trú...trên mạng. Bảo đảm chỉ cung cấp thông tin cá nhân của mình cho cá nhân và tổ chức uy tín.
[2] Sử dụng mật khẩu an toàn để bảo vệ tài khoản: Mật khẩu nên dài hơn 8 ký tự và bao gồm cả chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Sử dụng các mật khẩu quá đơn giản sẽ tạo điều kiện cho tội phạm mạng dễ dàng tiếp cận đến các tài khoản cá nhân chỉ qua vài thao tác tấn công đơn giản.
[3] Thay đổi mật khẩu định kỳ: Thay đổi mật khẩu thường xuyên sẽ giúp hạn chế rủi ro để lộ mật khẩu.
[4] Không nhấp vào các đường link lạ: Tuyệt đối không nhấp vào các đường link lạ được nhận từ tin nhắn, hoặc Gmail,... khi chưa kiểm tra kỹ càng. Các đường link này có thể chứa các mã độc lấy cắp toàn bộ thông tin cá nhân của người dùng khi nhấp vào.
[5] Không cài đặt phần mềm lạ, không rõ nguồn gốc: Nên cài đặt phần mềm thông qua các chợ ứng dụng, hoặc ít nhất là thông qua các trang web chính chủ. Hạn chế cài đặt các phần mềm từ các trang không rõ nguồn gốc.
[6] Chủ động tìm hiểu về các phương thức bảo mật thông tin: Nên thường xuyên cập nhật, theo dõi các thông tin về các mối đe dọa bảo mật và học cách phòng ngừa chúng để hạn chế nguy cơ gặp rủi ro đáng tiếc.
[7] Sử dụng công cụ diệt virus, bảo mật thông tin cá nhân uy tín: Có thể đầu tư các phần mềm diệt virus, bảo mật thông tin uy tín trên thiết bị điện tử để có thể dễ dàng phát hiện nhanh các mã độc đang hoạt động trong thiết bị, đồng thời sẽ có phương hướng giải quyết tiếp theo nhanh chóng.
Làm thế nào để bảo mật thông tin cá nhân trên mạng? Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng là gì? (Hình từ Internet)
